ZÂKİRBAŞI YAŞAR BABA ve DÖNEMİN İSTANBUL DERGAHLARI

Zâkirbaşı Yaşar Baba, son devrin en meşhûr zâkirbaşılarındandır. Gerek zâkirbaşılıkda gerek kıyâm reîsliğinde en büyük üstâdlardan biri kabûl edilen Yaşar Baba'nın asıl adı Yaşar Aşkî'dir. Tatarca asıllıdır. Karadeniz Ereğlisi'nin Alab Bucağından, Alabâilesinden, Hatibzâdeler soyundandır. Babasının adı Hacı Hâfız Halîl Efendi idi.

Yaşar Baba Eğrikapı Molla Aşkî doğuştan doğmuştur. Çocukluğu ve gençliği bu muhhitte geçmiştir. Babasını küçük ölümünden kaybettiğinden tahsîlini bitirememiş ve geçimini kendi emeği ile kazanmak zorunda kalacaktır. Süleymaniye'de bir çizim ustasının yanına girmiş bir ara divitçi çıraklığı yapmışdır. Bu arada hıfza da başladı.

Gençliğinde Balat, Meydancık, Molla Aşkî câmilerinde ezân okuyan, mevlid-i şerîf cemiyyetlerine iştirâk eden Yaşar Baba yüksek isti'dâdı ile dikkatleri çekmiş ve önce serhânende-i Hazret-i Şehriyârî denilmekle başarılı Muallim İsmail Hakkı Bey'den sonra Sünbüliyye'den Ferruh Kethüdâ Tekkesi postnişîni Şeyh Hafız Kemâleddin Efendi'den meşk etmeye başladı.

Daha sonra da Turşucuzâde Hâfız Mehmed Efendi başda olmak üzere zamânın üstâdlarından sayısız ilâhi, durak ve şuğul meşk etmişdir. Üsküdarlı Hâfız Fahri Efendi'ye peyrevlik yapmış ve nihâyet   Balat İmamı diye bilinen Hâfız Hasan Tahsin Efendi'nin masalesi olmuşdur. Balat İmamı'ndan zâkirbaşılık icâzetnâmesi alan Yaşar Baba, hocası hayattayken ona hürmeten zâkirbaşı postuna hiç oturmamışdır. Yaşar Baba, zâkirbaşılığın yanı sıra kıyam reîliğini de öğrenmiş ve icâzet etmişti.

Yaşar Baba'nın ilk intisabı, Mevlânakapı'da Sünbüliyye'den Mîmar Acem Tekkesi postnişîni Mehmed Ârif Efendi'yedir. Yaşar Baba zikir halkana ve devrana ilk burada başlıyor. Daha sonra Kabakulak Âsitânesi'ndeki Müştakzâde İbrâhim Edhem Efendi'ye intisâb eden Yaşar Baba, Rifâiyye'den Yeşil Tulumba Tekkesi Şeyhi Mustafa Muhyiddin Efendi'den de feyz okumaya başladı. Bu zât Hakk'a yürüyünce yine Rıfâiyye'den Müftü Hamamı Tekkesi Şeyhi Mustafa Râşid Rahmi Efendi'ye yapılmış ve hilâfet başlamıştır.

Bir dönem sonra Şahkulu Sultan Tekke'sinde hizmete başlayan Yaşar Baba, daha sonra Çamlıca'da Hacı Tâhir Zâviyesi postnişîni Ali Nutki Efendi'den Bektâşî icâzetnâmesi olmuştu. Ziyâ Molla kaydedildi diye, Üsküdar'da Gündoğumu Caddesi üzerinde Rıfâiyye dergâhının postnişîni Ziyâ Baba ile tanışan Yaşar Baba ondan da nasîb doğmuş ve Bektâşî Babası olmuştur. Eyüp Bahâriye'deki evini Bektâşî Tekkesi hâline getirmiş gittiğinde harâb sonunda da Eyüp Gümüşsuyu'ndaki Karyağdı Baba Tekkesi'ne geçmiştir. Bu tekkenin postnişîni Mehmed Sâlih Baba göçünce, bu tekkenin şeyhi olmuşdur.

Yaşar Baba, gerek zikri idâre etmekdeki hüneri, gerek mevlid ve mersiye okuyuşundaki mahâreti, gerek müezzinliği, gerek Enderûn Usûlü ile terâvih kıldırışı ile eşi menendi olmayan bir zât imiş. Yaşadığı devirde onun bu sahadaki kuvveti ve kudretinin yaklaşması yokmuş. Bu yüzden onun tekkede gözlerini kendisini aramış. Onun iştirâk ettiği zikir meclisleri bambaşka olur, her şeyi pek çok coştururmuş. Hangi dergâha giderse gitsin, en yaşlı şeyhler ve zâkirler bile ona hiç müdâhale etmezler, meydânı hep ona ayrılırlarmış.

Herkesin yolunu izlediği Yaşar Baba'nın devâm ettiği dergâhlar şunlardır: Kabakulak Âsitânesi, Hâkî Baba Tekkesi, Karagümrük'de Rifâiyye'den Tahta Minare Tekkesi, Kâdiriyye-i Eşrefiyye'den Abdâl Yakub diğer adıyla Hekimoğlu Ali Paşa Tekkesi, Karagümrük'de Sa' diyye'den Ejder Tekkesi, Eyüp Nişancılar'da Nakşibendiyye'den Murad el-Buhârî Tekkesi, Fatih'de Kâdiriyye ve Rıfâiyye'den Kubbe Tekkesi, Mevlânâkapı'da Sünbüliyye'den Mimar Acem Tekkesi, Karagümrük Altay'da Rıfâiyye'den Ümmi Kenan Tekkesi , Balat Draman'da Kâdiriyye'den Kesme Kaya Tekkesi, Eğrikapı Molla Aşkî mahallesinde Gülşeniyye'den Gürcü Ali Efendi Tekkesi, Haseki civârında Sadiyye'den Fındıkzâde Tekkesi, Unkapanı'nda Rıfâiyye'den Yeşil Tulumba diğer adıyla Şeyh Abdülhalîm Efendi Tekkesi, Savaklar'da Şeyh Cemâleddin Uşşâkî Tekkesi, Otakçılar'da Nakşibendiyye ve Rıfâiyye'den Yanık Minâreli Sultan Osman Tekkesi, Eyüp'de Düğmeciler'de Ümmî Sinân HankâhıEyüp İslâmbey Mahallesi'nde Bedeviyye'den Hasaneyn diğer adıyla İslâmbey Tekkesi Eyüp'de Nakşibendiyye ve Rıfâiyye'den Şeyh Selâmî Efendi Tekkesi, Eyüp Defterdar Caddesi'nde Uşşâkiyye ve Sa'diyye'den Balçık Tekkesi, Beşiktaş'ta Yahyâ Efendi Dergâhı, Üsküdar'da Gündoğumu yokuşundaki Rıfâî Âsitânesi, Beylerbeyi'nde Bedeviyye'den Şeyh Hüseyin Efendi Tekkesi, İçerenköy Kozyatağı'nda Rıfâiyye' den Şeyh Abdülhalîm Efendi Tekkesi, Yakacık'da Yakacık Rıfâî Tekkesi

Yaşar Baba'nın mersiye okumada büyük kopyaları vardır. Muharrem'deki birçok tekkede ve Vâlide Hanı'nda mersiye okurmuş. İran hükümeti Yaşar Baba'nın mersiyehânlığını takdîr için kendisine şîr-i hurşid nişânı vermiştir.

Yaşar Baba'nın sayısız masalbeleri vardır, ona peyrevlik edenlerden zikredelim : İzzeddin Hümâyî Elçioğlu, Terlikçi Mehmed Efendi, Hacı Şeref Efendi ve kardeşi Hâfız Salâhaddin Bey, Zâkir Celâl, Arap Hüsnü, Yeni Cami müezzini Hâfız Ali Efendi, Aksaray Vâlide Camii başmüezzini Hâfız Hamdi Efendi, Hakkâk Raûf Fehmî Efendi, Hâfız Burhan, mevlidhân Hâfız Mecîd, Ali Rıza Sağman, Hâfız Sâmî'nin yeğenleri Hâfız Cevdet ve Hâfız Necâtî Efendiler, Hâfız Kâzım Büyükaksoy...

Yaşar Baba 17 Ocak 1934'de Hakk'a yürümüş ve Eyüp'de Kırkmerdivenler mezarlığına defnedilmişdir. ( https://nagmeiask.blogspot.com)

 

Güncel Haberler