Dönemin nazırlarından Tevfik Biren, Osmanlı Devleti’nin bir kurban bayramı arefesi günü I.Dünya Savaşına girmesinden şöyle bahsediyor:
Şûrâ-yı Devlet'teki memuriyetlerim, Umûmî Harbin başlangıcına kadar sürmüştü. O sırada, Osmanlı Donanmasına kumanda eden Alman Amirali Souchon (Suşon) Paşa'nın, Göben ve Breslau (sonradan Yavuz ve Midilli) gemileriyle Karadeniz'e çıkarak, Sivastopol ve Odesa Limanlarını topa tuttuğu gün, (29 Teşrîn-i Evvel 1914) bir Kurban Bayramının arefesiydi. Muayede Merasiminin başlayacağı saate kadar bu olan bitenden kimsenin haberi yoktu ve hadise birdenbire duyulduğunda herkes yıldırım çarpmışa dönüverdi.
O gün Osmanlı Devleti hizmetinde bulunan sivil ve askerî üniformalı Almanların, bir köşede toplanarak, büyük bir neş'e içinde konuştuklarını ve uzaktan bizlere atfettikleri nazarlarda bir istihza alâmeti sezmiş olduğumu, Muayene Merasimi için gelmiş bulunan vükelâ arasında görülmeyen Said Halim Paşa'nın, sadece Enver ve Talat Paşaların malumatı dahilinde olarak Almanlar tarafından yapılmış bulunan bu emr-i vâki üzerine istifa etmiş olduğunu işittiğimi, sanki bu günmüş gibi hatırlamaktayım.
Başta Talat Paşa bulunduğu hâlde bazı İttihad ve Terakki erkânının, bekledikleri muzafferiyete kavuşuncaya kadar sadrazamlığı muhafaza ettiği takdirde kendisinin, Mısır Hıdivliğine getirileceğini vaad etmeleri üzerine, Prens'in isti'fadan vazgeçmiş olduğu söylendi. (Biren,2006:80-81)*
KURBAN BAYRAMI GECESİ RUSLAR SINIRI GEÇEREK SALDIRMAYA BAŞLADI
1.Dönem mebuslarından Fahrettin Erdoğan, Osmanlı Devleti’nin bir kurban bayramı arefesi günü I.Dünya Savaşına girmesinden şöyle bahsediyor:
18 Ekim 1914, Kurban Bayramı gecesi Ruslar Karaurgan’dan sınırı geçerek saldırmaya başladı. Türk ordusundaki Ermeni erleri de bunu takiben silahları ile beraber taraf değiştirdiler; bu durum karşısında Türk ordusunun Sarıkamış üzerine yürüyeceği muhakkaktı. (Erdoğan,2007:52)**
*Biren Tevfik,(2006),Bürokrat Tevfik Biren’in II. Abdülhamit, Meşrutiyet ve Mütareke Dönemi Hatıraları, Cilt:2, İstanbul:Pınar Yay
**Erdoğan Fahrettin, (2007), Türk Ellerinde Hatıralarım, Ankara: Mevsimsiz Yay