Aliya İzzetbegoviç anlatıyor: Antik Roma'da ‘hatıranın mahkum edilmesi’ olarak bilinen bir kanun vardı.Bu kanun suçluların ve hainlerin isimlerinin tüm tarih kitaplarında silinmesini emrediyordu.Bu kanuna istinaden iki İmparatorun isimleri silindi.
Benzer bir uygulama daha radikal şekli ile Sovyetlerde bulunmaktadır. Tarihi yeniden kesip dikme ve biçimlendirme uygulaması.Fakat makas kullanılarak yapılan bu yeniden kesip dikmenin en açık veçhesi fotoğraflara yeni bir şekil verilmesi işlemidir.
Başlangıçta bu rötuş işlemi sadece liderleri ve onların gelişim içindeki başarılarını daha iyi bir görüntü içinde sunmak, yani resim yoluyla menkıbe anlatmak biçiminde bir tür propaganda geliştirmek amacıyla yapılmıştı.
Bolşevik inkılabından önceki yıllarda önde gelen Rus şairlerinden biri olarak övülen Anna Ahmatova 1966'da öldü. Kocası 1921'de idam edilmişti.
Sovyet yazar ve şair Bulat Okudhava’nın annesi bir Sovyet toplama kampında 19 yıl geçirmişti. Leningrad’da şehrin en eski kiliselerinden birinde şimdi Ateizm müzesi var.
Sovyet biyolog Lisenko bir zamanlar şöyle demişti: Biz Sovyetler Birliğinde insan doğurmuyoruz. Organizmalar üretiyoruz.Sonra onları aşçı,doktor teknisyen yol işçisi mühendis yapıyoruz. Lisenko bunu ister inanın ister inanmayın gururla söylemişti (Begoviç,2015:280-282).
Begoviç Aliya İzzet,(2015),Özgürlüğe Kaçışım,İstanbul:Klasik Yay