21 Kasım 1911: Hürriyet ve İtilaf Fırkasının Kurulması

31 Mart Darbesi’nden sonra büyüyen muhalefet, mecliste 70 mebusluk bir sayıya ulaşmış ve nihayet 21 Kasım 1911 tãrihinde Hürriyet ve İtilaf Fırkası kurulmuştu. 1909’ un Aralık ayında partileşen İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin karşısındaki en büyük rakip bu parti olacaktı. Muhalif partilerden birçoğu aralarında birleşerek, 8 Kasım 1911'de Hürriyet ve İtilaf Partisi çatısı altında toplandılar.

Aralık 1912’de yapılan çok partili seçim, tarihimizdeki ilk erken genel seçimdir. Dahilî ve haricî sarsıntılar içerisinde ve Trablusgarb savaşı esnasında yapılan bu seçim, tarihe ‘sopalı ve dayaklı seçim’ adıyla geçmiştir. Bu isimle anılmasının sebebi, 31 Mart Darbesi’nden sonra iki aylığına ilan edilip bu tarihe kadar uzayan ve İttihadçıların istibdadını kurup koruyan sıkıyönetim altında yapılmasıdır.

Sopalı seçim denilen 1912 seçimlerinde muhalefet adayları taşlı, sopalı saldırılara  uğradılar.İtttihad ve Terakki militanlarının Gümülcine’de böyle bir saldırısına uğrayan Rıza Tevfik'in başı sargılı resimleri gazetelerde yayınlanır.Seçim sonuçları alındığı zaman ortaya çıkan manzarada 270 milletvekilinden 264’ü  İttihad Terakki'li, 6’sı muhalefete mensuptu.(Kuntay,1947:3)

Seçimler yapıldı. Öyle sanıyorum ki bütün parlamentolar tarihinde belki böyle bir seçime tesadüf edilememiştir. Hürriyet ve İtilaf Fırkası adına konuşmak isteyen Rıza Tevfik Bey gibi ilim ve irfanı ile mümtaz bir kişinin üzerine beş on serseriyi göndererek dövdürdüler. Belki yaralama ve öldürme tehdidine kadar da ileri gittiler. İş o hale geldi ki Ermenilerden başka Hıristiyan unsurlardan ve Araplarla Arnavutlardan gerek önceki mecliste, gerek dışarıda İttihad ve Terakki'ye boyun eğmemiş olanlardan hiçbiri seçimden faydalanamadı. Hıristiyanlar şaşkın, Araplar kırgındılar. (Rey,2007:178)